Tłumaczenia tej strony

Czym jest copyleft?

[rysunek: filozofująca GNU]

Spis treści

Czym jest copyleft?

Copyleft to ogólny sposób na nadanie programowi statusu wolnego oprogramowania i nakazanie, by wszystkie jego zmienione i rozszerzone wersje były również wolnym oprogramowaniem.

Najprostszym sposobem nadania wolności programowi jest uczynienie go dobrem publicznym, public domain, bez praw autorskich. Pozwala to innym na dzielenie się programem i własnymi poprawkami, jeśli mają na to ochotę. Ale umożliwia też osobom przeciwnym współpracy przekształcenie programu w oprogramowanie prawnie zastrzeżone, proprietary software. Mogą go zmienić, bardzo albo trochę, i rozprowadzać wynik jako produkt objęty restrykcyjną licencją. Ludzie, którzy dostaną program w takiej zmodyfikowanej postaci nie mają wolności, jaką dał im pierwotny autor – odebrał ją pośrednik.

W projekcie GNU naszym celem jest dać wszystkim użytkownikom swobodę rozpowszechniania i modyfikowania programów GNU. Gdyby pośrednik mógł ją odebrać, moglibyśmy mieć wielu użytkowników, ale nie mieliby oni wolności. Stąd też, zamiast uczynić oprogramowanie GNU dobrem publicznym, zastrzegliśmy dla niego „copyleft”. Copyleft stwierdza, że każdy, kto rozpowszechnia oprogramowanie, z poprawkami lub bez nich, musi równocześnie przekazać prawo do jego dalszego kopiowania i zmiany. Copyleft gwarantuje, że każdy użytkownik ma wolność działań.

Copyleft stanowi też zachętę dla innych programistów, by dokładali swą pracę do wolnego oprogramowania. Tylko dzięki temu istnieje wiele ważnych wolnych programów, takich jak kompilator GNU C++.

Copyleft pomaga też programistom, chcącym wnieść usprawnienia do wolnych programów, daje im na to zezwolenie. Ludzie ci często pracują dla firm czy uczelni, które zrobiłyby niemal wszystko by zdobyć więcej pieniędzy. Czasami programista chciałby przekazać swoje poprawki społeczności, ale jego pracodawcy woleliby przekształcić je w produkt prawnie zastrzeżony.

Gdy wyjaśniamy pracodawcom, że rozpowszechnianie ulepszonej wersji inaczej niż jako wolnego oprogramowania jest nielegalne, zwykle raczej decydują się wydać ją jako wolny program, niż wyrzucić.

By poddać program działaniu copyleft, najpierw zastrzegamy copyright, prawa autorskie do niego. Następnie dokładamy warunki rozpowszechniania, będące prawnym środkiem, dzięki któremu dajemy każdemu prawo do używania, modyfikowania i rozpowszechniania kodu naszego programu lub dowolnego programu pochodnego, ale tylko wtedy gdy warunki rozpowszechniania pozostaną niezmienione. W ten sposób, kod i przekazane wolności stają się prawnie nierozdzielne.

Konstruktorzy oprogramowania prawnie zastrzeżonego wykorzystują system praw autorskich do odebrania wolności użytkownikom, my używamy praw autorskich, bym im tę wolnośc zagwarantować. Dlatego też odwróciliśmy nazwę, zmieniając „copyright” na „copyleft” [co można rozumieć jako „lewo autorskie” zamiast „prawo autorskie”].

Copyleft jest pojęciem ogólnym, istnieje wiele sposobów opracowania szczegółów. Konkretne warunki rozpowszechniania przyjęte w projekcie GNU zawarto w Powszechnej Licencji Publicznej GNU, GNU General Public License (dostępna w formacie HTML, tekstowym i Texinfo). GNU General Public License często zwana jest krótko GNU GPL. Dysponujemy też stroną z odpowiedziami na Często zadawane pytania o GNU GPL. Można też poczytać o tym, dlaczego FSF pobiera od współpracowników deklaracje przeniesienia praw autorskich.

Odmienną postać copyleft, GNU Lesser General Public License (LGPL) (dostępna w formacie HTML, tekstowym i Texinfo), stosuje się do kilku (lecz nie wszystkich) bibliotek GNU. Licencja ta wcześniej nazywała się Library GPL (GPL dla bibliotek), ale zmieniliśmy nazwę [„lesser” znaczy „mniejsza”, „o mniejszym znaczeniu'”], gdyż poprzednia nazwa zachęcała opracowujących programy do korzystania z tej licencji częściej niż to być powinno. Wyjaśnienie konieczności tej zmiany można znaleźć w artykule Dlaczego nie powinniście zastosować Library GPL dla swej kolejnej biblioteki.

Powszechna Licencja Publiczna GNU dla Bibliotek, GNU Library General Public License (dostępna w formacie HTML i tekstowym) jest nadal dostępna, choć oficjalnie została zastąpiona przez Lesser GPL.

Licencja Wolnej Dokumentacji GNU, GNU Free Documentation License (FDL) (dostępna w formacie HTML, tekstowym i Texinfo) jest formą copyleft przewidzianą do stosowania dla podręczników, książek i innych dokumentów. Ma na celu zapewnienie każdemu faktycznej wolności ich kopiowania i rozpowszechniania, ze zmianami bądź bez nich, komercyjnie lub niekomercyjnie.

Odpowiednia licencja zawarta jest w wielu podręcznikach i w każdej dystrybucji kodu źródłowego projektu GNU.

GNU GPL została zaprojektowana tak, byście łatwo mogli ją zastosować do własnego programu, jeśli jesteście posiadaczami praw autorskich. Nie musicie w tym celu zmieniać GNU GPL, po prostu dodajcie do swojego programu poprawnie sformułowane odwołanie do GNU GPL.

Jeśli chcielibyście wydać program na zasadach copyleft, wykorzystując GNU GPL lub GNU LGPL, prosimy o zapoznanie się z instrukcjami, jak stosować GPL. Prosimy o zwrócenie uwagi na to, że jeśli korzysta się z GPL, to musi być użyty pełny tekst tej licencji. Jest integralną całością i kopie częściowe nie są dozwolone. Podobnie jest w przypadku LGPL.

Stosowanie jednakowych warunków rozpowszechniania dla wielu różnych programów ułatwia kopiowanie kodu między różnymi programami. Ponieważ wszystkie one wydane są na tych samych warunkach, nie ma potrzeby zastanawiania się, czy te warunki są zgodne ze sobą. Lesser GPL pozwala na zmianę warunków rozpowszechniania na zwykłą GPL, tak że można kopiować kod do innego programu wydanego na GPL.

Jeśli chcielibyście wydać podręcznik na zasadach copyleft, wykorzystując GNU FDL, prosimy zapoznanie się z instrukcjami na końcu tekstu tej licencji oraz ze stroną o stosowaniu GFDL. Tak jak w przypadku GNU GPL, musi byc użyta całość licencji, częściowe kopie nie są dozwolone.

Tłumaczenia GPL

Poniższe tłumaczenia nie są oficjalne. W sensie prawnym faktyczne warunki dystrybucji programów GNU określa wyłącznie oryginalna (angielska) wersja GPL.

FSF nie akceptuje tych przekładów jako oficjalnych, mających moc prawną, gdyż ich sprawdzenie byłoby trudne i kosztowne (wymagałoby pomocy znających oba języki prawników z odpowiednich krajów). Co gorsze, gdyby jednak prześlizgnął się błąd, skutki byłyby katastrofalne dla całej społeczności wolnego oprogramowania. Dopóki tłumaczenia są nieoficjalne, nie mogą poczynić szkody, a mamy nadzieję, że pomogą większej liczbie ludzi zrozumieć GPL.

Niniejszym udzielamy zezwolenia na publikację przekładów GPL, GFDL lub LGPL na inne języki pod warunkiem: (1) oznakowania takich tłumaczeń jako nieoficjalnych (poniżej wskazano jak to zrobić), tak by czytający był poinformowany, że pod względem prawnym nie są one zamienne z oryginalną wersją, oraz (2) zgody na wnoszenie zmian na naszą prośbę, jeśli dowiemy się od innych przyjaciół GNU, że dla lepszej jasności przekładu poprawki są niezbędne.

Aby zaznaczyć, że tłumaczenie jest nieoficjalne, należy na początku dodać poniższy tekst, zarówno po angielsku, jak i w języku przekładu – zastępując nazwę języka (language) odpowiednią nazwą.

This is an unofficial translation of the GNU General Public License into language. It was not published by the Free Software Foundation, and does not legally state the distribution terms for software that uses the GNU GPL--only the original English text of the GNU GPL does that. However, we hope that this translation will help language speakers understand the GNU GPL better.

W tłumaczeniu (tekst adaptowany z polskiej wersji GNU GPL):

To jest nieoficjalne tłumaczenie Powszechnej Licencji Publicznej GNU na nazwa języka. Nie zostało opublikowane przez Free Software Foundation i pod względem prawnym nie stanowi warunków rozpowszechniania oprogramowania stosującego GNU GPL – ustanawia je wyłącznie oryginalny angielski tekst licencji GNU GPL. Jednak mamy nadzieję, że pomoże ono lepiej zrozumieć Licencję osobom mówiącym po nazwa języka.

Tłumaczenia LGPL

Poniższe tłumaczenia nie są oficjalne. Powody podano w omówieniu tłumaczeń GPL.

Przy dokonywaniu przekładów GNU LGPL, należy przestrzegać wskazówek dotyczących tłumaczenia GPL.
Prosimy też o powiadomienie <webmasters@www.gnu.org>!

Tłumaczenia GFDL

Poniższe tłumaczenia nie są oficjalne. Powody podano w omówieniu tłumaczeń GPL.

Przy dokonywaniu przekładów GNU GFDL, należy przestrzegać wskazówek dotyczących tłumaczenia GPL.
Prosimy też o powiadomienie <webmasters@www.gnu.org>!

Inne teksty

Tłumaczenia tej strony:
[ Česky | Deutsch | English | Español | Français | Bahasa Indonesia | 日本語 | Polski | Português | Русский ]

Powrót do strony głównej Projektu GNU.

Pytania dotyczące GNU i FSF prosimy kierować na adres gnu@gnu.org. Istnieją także inne sposoby skontaktowania się z FSF.
Uwagi dotyczące naszych stron internetowych prosimy wysyłać na adres webmasters@www.gnu.org, natomiast inne pytania na adres gnu@gnu.org.

Copyright (C) 1996, 1997, 1998, 1999, 2001 Free Software Foundation, Inc., 59 Temple Place - Suite 330, Boston, MA 02111, USA
Verbatim copying and distribution of this entire article is permitted in any medium, provided this notice is preserved.
Zezwala się na wykonywanie i dystrybucję wiernych kopii tego tekstu, niezależnie od nośnika, pod warunkiem zachowania niniejszego zezwolenia.

Tłumaczenie: Grupa tłumaczy witryny Projektu GNU (web-translators-pl@gnu.org).

Aktualizowane: $Date: 2004/04/18 17:17:08 $ $Author: wkotwica $